Resultaten onderzoek Consumentengedrag Dichtbijvangst

De consumptie van Noordzeevis onder jongeren

Het voedingscentrum adviseert om een keer per week vis te eten, bij voorkeur vette vis, zoals haring en makreel. Slechts een derde van de Nederlandse volwassenen haalt deze norm en onder jongeren is dit nog minder; gemiddeld één keer in de twee weken eten zij vis. In het project Dichtbijvangst is onderzoek gedaan naar het visconsumptiegedrag van jongeren uit Scheveningen en omgeving. Met het doel te bepalen wat er gedaan kan worden om jongeren over de streep te trekken om vaker te kiezen voor Noordzeevis. In dit onderzoek van Wageningen Economic Research valt op dat jongeren niet alleen bij de lunch en bij het avondeten vis eten, maar ook vaak als tussendoortje ’s middags.

De Nederlandse consument kiest voor vis van heinde en ver

Ongeveer 80- tot 90% van alle vis die dagelijks bij de Scheveningse visafslag aan wal wordt gezet, wordt direct geëxporteerd. En dat terwijl op de menukaarten van de Scheveningse horeca en bij de visdetailhandel, juist veel geïmporteerde vissoorten, zoals zalm en tonijn worden aangeboden en nauwelijks lokaal aangelande vis. Dat is opmerkelijk met de Noordzee als achtertuin en de visafslag op steenworp afstand. Kernvraag van het onderzoek was dan ook: “Hoe kunnen jongeren uit Scheveningen en omstreken geïnteresseerd worden voor in Scheveningen aangelande vis?” Om antwoord te krijgen op die vraag is er een kwantitatief onderzoek uitgevoerd door onderzoekers van Wageningen Economic Research onder 400 jongeren tussen de 18 en 35 jaar in de Gemeente Haaglanden en omstreken.  

Wat eten jongeren aan vis?

Een van de vragen die aan de jongeren gesteld werd luidt: “In welke maaltijden eet je Noordzeevis?” De meest gegeten maaltijd met Noordzeevis was kibbeling. De kennis onder jongere consumenten over wat wel of niet Noordzeevis is blijkt karig [AK1] aangezien de nummer twee een bereiding van zalm is en ook tonijn veel genoemd wordt, beide vissoorten die voornamelijk geïmporteerd worden. Los hiervan wordt Noordzeevis veelal in pasta’s gegeten, verwerkt in sushi en salades of als lekkerbek.  

Waar kopen jongeren Noordzeevis en wanneer eten ze dit?

Voor veel voedingsmiddelen is de supermarkt de meest praktische plek om boodschappen te doen vanwege het brede assortiment. Toch blijkt dat jongeren uit Scheveningen en omstreken de visspeciaalzaak bovengemiddeld bezoeken. Bij de visspeciaalzaak, markt en viskraam kopen jongeren voornamelijk veel verse en gefrituurde vis. Bij de supermarkt wordt vooral gerookte vis, blikvis en diepvriesvis gekocht. De momenten waarop vis het meest gegeten wordt door de jongeren is bij de avondmaaltijd en de lunch. Maar ook wordt vis vaak als tussendoortje in de middag gegeten, veelal gefrituurde vis als kibbeling of lekkerbek.

Smaak leidend voor jongeren

Net als bij andere doelgroepen en voedingsmiddelen is de smaak ook leidend bij voedselkeuze van jongeren. Wat daarnaast opvalt is dat natuurlijkheid een relatief hoge aankoopfactor is. We zien dat prijs niet als eerste naar voren komt. Nederlanders staan erom bekend erg op de prijs zitten, maar voor deze categorie viskopers lijkt dit iets minder het geval. Dit blijkt ook uit de keuze in geprefereerde maaltijden (sushi is niet goedkoop) en het frequente bezoek van speciaalzaken.

Factoren als keurmerken, het milieu, dierenwelzijn of fair trade zijn het minst belangrijk bij het maken van de viskeuze. Dit wordt deels bepaald door gebrek aan kennis, blijkt uit een eerder kwalitatief onderzoek, maar beelden over de Noordzee, vissersschepen en vangstmethoden spelen daar ook een rol in. Toekomstig onderzoek, na dit project, moet aantonen hoe dergelijke thema’s wel onder de aandacht kunnen worden gebracht.

Wat de boer niet kent, dat eet die niet

Ondanks dat jongeren gemiddeld slechts de helft van de aanbevolen hoeveelheid vis consumeren, geeft toch twee derde van de jongeren aan dat ze eigenlijk meer vis willen eten dan ze nu doen. Dat ze vaak kiezen voor zalm of tonijn en minder voor Noordzeevis, komt omdat ze die andere vissoorten niet kennen, dat ze niet zeker weten hoe die smaakt, hoe het te bereiden is of geen recept weten met die vissoort.  De horeca en ‘to go’ zaken op bijvoorbeeld stations zijn plekken waar jongeren komen, en het is de kunst om jongeren daar te verleiden met Noordzeevis. Een visschotel of borrelplank met verschillende soorten vis, zouden voor jongeren een goede manier kunnen zijn om met Noordzeevis kennis te laten maken. Deze plek heeft zich al eerder bewezen. “De oester is een goed voorbeeld. Deze heeft veel aan populariteit gewonnen bij jongeren door de verkrijgbaarheid in de horeca. Aanbieders van Noordzeevis kunnen hiervan leren. Verse Noordzeevis uit Scheveningen kan geïntroduceerd worden in bestaande concepten en recepten. Bijvoorbeeld door sushi met Noordzeevis of Noordzeevis in de pasta te verwerken. Het proberen van nieuwe soorten of recepten kan spannend zijn voor jongeren, want ze willen waar voor hun geld. De drempel tot uitproberen verlagen is daarom belangrijk. Een visplateau als borrelhap met (ook) onbekende soorten kan laagdrempelig kennismaken met nieuwe vissen bevorderen.”, aldus Gemma Tacken, consumentenonderzoeker Wageningen Economic Research.

Link naar de powerpoint in PDF: resultaten-wp3-consumentengedrag.pdf